De Externsteine

Natuurmonument, gebedshuis en uitkijkoren

Tot wel 40 meter hoge, bizar gevormde puntrotsen, die in een rij uit de normaal gesproken vlakke bodem omhoogsteken: al vanaf de steentijd zijn mensen door deze Externsteine gefascineerd. Tijdens een rondleiding ontdekken bezoekers de cultische en religieuze betekenissen van deze zandsteenformatie door de eeuwen heen en worden sporen getoond die talrijke onbekende kunstenaars in de rotsen achterlieten. Ook indrukwekkend is het kruisneming-reliëf wat ontstaan is rond 1150. Het is een van de eerste en belangrijkste christelijke monumentale plastieken in Noordwest-Europa. In het informatiecentrum direct naast de stenen, is duidelijke en overzichtelijke informatie te verkrijgen over verschillende archeologische-, cultuurhistorische-en natuurkundige onderzoeken. Tijdens een wandeling langs een van de GPSroutes, proeven bezoekers de geheimzinnige sfeer van de stenen. Als afsluiter genieten bezoekers – na een korte klimpartij – van een schitterend uitzicht vanaf een van de uitkijktorens.

Het Infozentrum (informatiecentrum) is in het seizoen elke dag geopend.

 

Culturele betekenis

De monumentale rotsgroep van de Externsteine is al eeuwenlang het onderwerp van tegenstrijdige interpretaties. Het combineert bizarre natuurlijke vormen met bewijzen van menselijke cultuur: trappen en kamers uitgehouwen in de rots, overlappende sporen van werk aan de kist rots, het grote reliëf van de Kruisafneming en andere sculpturen, inscripties en tekens tot aan de overblijfselen van gebouwen uit de Middeleeuwen.

De eerste poging tot interpretatie werd in 1564 gedaan door de predikant en historicus Hermann Hamelmann uit Lemgo. Hij geloofde dat de Externsteine een heidens heiligdom was dat Karel de Grote had omgebouwd tot een christelijk heiligdom. Sinds de 18e eeuw gelooft men ook dat dit de plek was van de Irminsul, een Saksisch heiligdom dat in 772 door Karel de Grote werd verwoest. In 1823 werd de bovenste kapel, ook wel Höhenkammer of Sazellum genoemd, voor het eerst aangewezen als locatie voor het observeren van de sterren.

Het reliëf van de Kruisafneming, het middelpunt van het complex, werd rond 1150 gemaakt en staat daarmee aan het begin van de christelijke monumentale beeldhouwkunst. Het is de belangrijkste getuigenis van zijn soort in heel Noordwest-Europa. De voorbeelden zijn te vinden in de miniaturen van het Byzantijnse ivoorsnijwerk en de vroege boekverluchting. In het ontwerp van de hoofdfiguren, die zijn afgebeeld in eigentijdse Saksisch-Frankische klederdracht, en in de algehele compositie is een superieure meester te zien die de starre vormen van de modellen overwon en zijn kunstwerk aanpaste aan de omstandigheden in de open lucht.